Потикнат од последните поскапувања на електричната енергија последица на недомаќинското работење на главните производствени капацитети во Македонија и погрешното водење на енергетската политика и протестите кои се реакција на овие поскапувања, се фокусирав на едно од барањата на граѓанската иницијатива АМАН, а тоа е :
Владата да го поттикне инсталирањето на сончеви колектори кај домаќинствата и кај приватни фирми и да дозволи нивно вклучување во пазарот на струја.
Освен поттикнувањето кое воопшто не го очекувам од државата, можноста на приклучување кон пазарот на струја на домаќинствата и приватните компании е и те така битна работа, според мене на ниво на слобода. Може да зборуваме со денови во каква демократија живееме, кои се слободи ги имаме, но една битна работа која многумина од нас ја земаат како нешто недофатливо, а тоа е енергетската слобода.
Енергетската слобода се состои од повеќе елементи, но најбитен е либерализиран пазар на енергија во кој секој може да продава и купува електрична енергија, под услови какви им одговара на купувачот и продавачот. Системот на дистрибуција на енергија функционира на тој начин што услужителите кои ја одржуваат мрежат (ЕВН иМЕПСО), добиваат процент од пренесената енергија и на тој начин си наплаќаат за својата услуга. Тогаш зошто да неможе секој да се приклучи на електричната мрежа продавајќи ги вишоците од проеизведената енергија од сопствениот фотоволтаичен систем? Зошто во годината во која Германија го има милионитиот приклучок на фотоволтаичен приватен систем, Македонија нема ниту еден приклучок од индивидуално лице кон мрежата? Ако само ја поминете границата кон нашиот јужен сосед, ќе видете мали сончеви централи, поставени на неколку стотина метри квадатни, или на покривите на самите куќи.
Прашањето е во државата и поставувањето на енергетскиот систем, во кој само големите ѕверки можат да купат, продадат и препродадат електрична енергија. Во моментот моменталниот енергетски систем е поставен на затворен систем чии пропусти ги плаќаат крајните корисници – граѓаните.
Од последната „Анализа на последниот предлог за изменување и дополнување на Законот за енергетика од јули 2012“ на Analytica Think tank се заклучува дека:
Се уште нема јасно одредени законски одредби кои ќе дозволат и физичките лица како индивидуалци без да мораат да регистрираат фирма да бидат повластени производители на електрична енергија како и правните. Се добива впечаток дека регулативата и бирократијата само се зголемуваат, со што само се отежнува функционирањето на пазарот на ОИЕ во Македонија.
Ова и не е толку чудно бидејќи како што наведов погоре, целта на државата во овој момент е да го контролира енергетскиот систем и од него максимално да профитира (дали како држава или поединци).
Останува прашањето, што се треба да се направи да се либерализира пазарот до тој степен каде јас ќе поставам свој колектор и ќе го поврзам на мрежа, со што вишокот ќе го продавам на компанија која потоа ја продава на други? Не говорам за цената на оваа енергија бидејќи се е прашање на договор, туку единствено на можноста такво нешто да функционира. Потребна е поголема заложба на државата за вклучување на забелешките од експертите, организациите и граѓаните во законите за енергетика и креирање на можноста побарана од АМАН кое е доста издржано барање.
И на крај запаметете, слободата не се дава, слободата се зема!
16 Comments
marko
Igor,greska si.i vo mk ima privatni lica i firmi koi se prikluceni vo sistemot i gi prodavaat visocite od soncevite kolektori.istrazete malce pred da pisuvate ,,ekspertski,, kolimnicinja.
Игор Мишевски
Марко, или како и да се викаш, точно е дека има фирми приклучени во системот, но нема можност физичко лице да продава струја. Кога коментираш те молам барем кажи го твоето име и точен е-маил за да има кредибилитет твојот коментар, како што мојот напис има. Поздрав 🙂
jovan
kako mozi fizicko lice da prodava nesto so se proizvedva a pri toa nema registrirano nikakva firma za toa
Игор Мишевски
Исто како што секое физичко лице може да проиведе земјоделска култура, да ја продаде и за неа да плати персонален данок. Оваа функционира во Европа, најблиску до нас е Грција каде речиси на секој чекор може да видите индивидуални соларни централи.
brane
mnogu e needuciran narodov i mnogu mi e krivo sto sum i jas del od niv inace igor sekoja ces za tekstov
ljupco
Tesko nas ako cekame od drzavnite institucii da ne naucat na nasite energetski slobodi :). Malku pogolema aktivnost na elektro inzinjerite da pomognat da se rasiri zborot okolu opciite na graganinot na poleto na energetskata sloboda, iako mislam deka barem denes e lesno da se informira sekoj za se.Elektro momcite kako nostieli na znaenjeto vo ovaa oblast imaat dolznost aktivno da pomagaat vo otvaranjeto na ocite na lugeto
Slobodan
Nie i Germanija milion svetlosni godini razlika 🙁
александар
dobro igorce kazimi kolku ke me kosta za doma da namestam sistem samo za moi potrebi i eden del od godinata da sum nezavisen od elektrostropanstvo
se raboti za familjarna kukja so 5 clenovi
fala dokolku mi odgovorite
Игор Мишевски
Здраво Александар,
Компанијава на следниов линк https://solarni-paneli.mk/ има доста добра понуда за македонски услови, можеш слободно да ги контактираш и врз база на моќноста на уредите и потребните денови на независност може да ти пресметаат што се ти е потребно. Секако можеш да ја споменш нашата референца и можеби ќе добиеш и некој попуст 🙂 .
Исто така за ваков реализиран проект може да се информираш тука за првата хибридна куќа во Братиндол
Поздрав, Игор
Dimeski Zvonko ; mfc-solar
Ako може јас да Ви одговорам место Игор?!
Да поставиш систем за производство на ел.енергија , макар и за свои потреби , дома , е малку поскапа инвестиција…Но и да е поскапа , сепак цената на струјата произведена од ваков т.н.островски или OFF GRID систем е едноставно поскапа од онаа од ЕВН. Поскапата цена доаѓа од поставувањето на акумулатори и контролери за нивно правилно полнење .Тие учествуваат со околу 50% од цената на овој систем .
Кај нас не е се’уште можно ваков систем да се приклучи на мрежата на ЕВН и таму да се предава произведената ел.струја ( во тој случај нема да требаат акумулатори ), а да се користи од мрежата кога има потреба.
Да се надеваме дека ке се донесе во 2013 и тој закон .
Но кај индустриски објекти ( кои користат дупло поскапа „индустриска тарифа на ел . струја ) ваква ивестиција е сосем прифатлива и економски исплатива работа.
Поздрав и секое добро
Vlatko
Ah Igore
Navistina zosto drzjavata im stava sto sopki na svoite Gragjani???
Za da mozje da gi molze 🙂 neka prostat Tie sto ke se navredat, ama sekojdnevno gledame kako nenasitnata birokratija i javashluk monopoli ne ucenuvaat so nenormalni ceni na ionaka jadniot zjivoten standard koj go imame. ama ako o4ekuvate nekoj da se sozjali pa da trgne da ni gi reshava Nashite problemi se lazjete. Doagjaat izbori dobro razmislete dali ke glasate za (Kurto/Murto opcijata) ili ??? bez borba vo zjivotot Nikoj nema da vi dade nisto ili da vi gi otvori o4ite
Slavica
Zošto na makedonski jazik go upotrebuvate zborot “kolektor” za gore opišaniot poim? zarem ne e ovoj izraz rezerviran za napravi koi služat za sobiranje/akumuliranje na toplinata na sončevata energija, a vo domašna upotreba rezerviran za ednostavnite napravi (obično na krovovite) za zatopluvanje na vodata so pomoš na sonceto. Vo angliskiot jazik, a i vo drugi jazici vo prikladen prevod, se upotrebuva izrazot “photovoltaic/solar panel” ili “photovoltaic/solar modul”, koj pak e sostaven od “pohotovoltaic/solar cells”.
Zošto pravite konfuzija vo izrazite i ne se prilagodite kon internacionalno prifatenite izrazi?
Игор Мишевски
Се согласувам, бргу ќе ги преправам зборовите. Но зошто вие користите латинична тастатура кога на дофат имате кирилско писмо и кирилична тастатура? И зошто наместо покриви користите крориви 🙂 Баш ми е жал што не обрнувате внимание на суштината на она што е напишано во самиот текст, туку на зборовите начинот кој е кажано тоа! Поздрав 🙂
Lovro
Vo pravo ste g.Igore, fizicko lice , spored zakonot ne moze da prodava elektricna energija na EVN, drzavata treba pod hitno da donese takov zakon, i veruvam deka ce se donese no birokratijata e bavna so sto site nie gradani na R.Makedonija mnogu gubime i osiromasuvame.
Боби
Јас лично од моето досегашно искуство со монтажата на фотопанелите
едвај го очекував овој закон да се освои во Македонија, но целосно сум
разочаран. Нема да има бизнис се додека на некој му одговара оваа состојба,
и ги кочи граѓаните да си постават фотоволтаиците, а толку многу во изобилие
можеме да искористиме. Треба со заеднички методи да најдеме начин да
го смениме тоа, и тоа по ИТНО.
Emil
Birokratijata koga se odnesuva za prikluchok na mrezata so cel dobivanje na feeding tarifi e golema vo site zemji. Da, ne tolku dolga kako vo MK no i vo porazvienite drzavi se raboti za istitie ekonomski faktori koi gi motiviraat kompaniite da pravat prepreki. Na proizvodstvenite kapaciteti generalno ne im odgovara ovakov tip na proizvodstvo na energija zatoashto go komplicira menadzmentot na energijata. A toa e taka zatoashto seushte ne e ostvaren premin kon smart grids, odnosno fleksibilna regulacija na celokupniot energetski sistem. Nesomneno e deka ovoj mentalitet ke se menuva zatoashto ekonomskite faktori se menuvaat i obnovlivite izvori na energija stanuvaat realnost sakale oni ili nejkele. No koga sme kaj Makedonija, da fizichki lica ne mozat da benefitiraat od postavuvanje solarni centrali. No, mislite deka ako postoi takov zakon koj ke go odobri toa golem del od makedonija ke bide pokrien so solarni paneli? Ne bash, moznosta samo ke postoi no iskoristenosta ke bide minimalna poradi malata kupovna mokj. Za kontrast zemete go primerot so solarni kolektori za zagrevanje voda. Toa e relativno eftina investicija (duri i subvencionirana), i se vrakja za nekoi 3 do 5 godini ako dobro se sekavam. I pokraj toa i dobrite godishni sonchevi uslovi vo MK sepak nema mnogu zastapenost, a vo ovoj sluchaj nema absolutno nikakva birokratija. Suma sumare, i da ima dobar zakon za feeding tarifi za fizichki lica bez mnogu red tape, kupovnata mokj i neinformiranosta ostanuva problem i pokraj dobrite zeleni krediti.